RBI new gold loan rules India: तुम्ही जर सोने किंवा चांदी गहाण ठेवून कर्ज घेण्याचा विचार करत असाल, तर ही बातमी तुमच्यासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने सोन्याच्या कर्जावर नवीन नियम लागू केले आहेत. या नियमांचा उद्देश आहे सामान्य नागरिकांना अधिक सुलभतेने कर्ज मिळावे आणि बँकांनी पारदर्शकतेने व्यवहार करावेत.
नवीन RBI new gold loan rules India नियमानुसार, तुम्हाला मोठे कर्ज मिळू शकते, कागदपत्रांची गरज कमी होईल आणि तुम्ही कर्ज फेडल्यानंतर लवकरात लवकर तुमचे सोने किंवा चांदी परत मिळेल. हे सर्व नियम एप्रिल 2026 पासून देशभर लागू होतील. या नव्या सुधारणांमुळे ग्रामीण भागातील आणि सामान्य उत्पन्न असलेल्या व्यक्तींना देखील आर्थिक मदत सहज मिळू शकणार आहे.
हे नवीन नियम कोणाला लागू होतील?
आरबीआयने जारी केलेले हे नवीन नियम केवळ काही विशिष्ट बँकांसाठी नाहीत, तर हे सर्व व्यावसायिक बँका (Commercial Banks), एनबीएफसी (NBFC), सहकारी बँका (Cooperative Banks) आणि गृहनिर्माण वित्त कंपन्यांवर (Housing Finance Companies) लागू होतील. म्हणजेच, जिथे जिथे तुम्ही सोने किंवा चांदी गहाण ठेवून कर्ज घेऊ शकता, त्या सर्व ठिकाणी हे नियम बंधनकारक असतील.
6 जून 2025 रोजी जाहीर करण्यात आलेल्या या नव्या फ्रेमवर्कचा उद्देश ग्राहकांसाठी अधिक सोयीची प्रक्रिया उपलब्ध करून देणे आणि बँकिंग संस्थांमध्ये पारदर्शकता आणि जबाबदारी वाढवणे हा आहे. त्यामुळे या निर्णयामुळे संपूर्ण कर्जप्रक्रिया अधिक विश्वासार्ह आणि सुरक्षित होईल.
1. आता अधिक रक्कम कर्ज म्हणून मिळणार
पूर्वी ग्राहकांना त्यांच्या सोन्याच्या किमतीच्या 75% पर्यंतच कर्ज मिळत होते. पण आता हा दर वाढवून थेट 85% करण्यात आला आहे. म्हणजेच, ज्या लोकांकडे 1 लाख रुपयांचे सोने आहे, त्यांना आता 85,000 रुपयांपर्यंतचे कर्ज मिळू शकेल.
RBI new gold loan rules India हा बदल केवळ 2.5 लाख रुपयांपर्यंतच्या कर्जासाठी लागू आहे. यामुळे अल्प उत्पन्न असलेल्या कुटुंबांना अधिक कर्ज मिळून त्यांची आर्थिक गरज पूर्ण करता येईल. यामुळे लग्न, शिक्षण, वैद्यकीय गरज अशा प्रसंगी तातडीने निधी मिळवणे सोपे होईल. हे पाऊल ग्रामीण भागातील नागरिकांसाठी मोठा दिलासा ठरेल.
2. उत्पन्नाचा दाखला न लागणारी सुविधा
आरबीआयने 2.5 लाख रुपयांपर्यंत कर्ज घेणाऱ्यांसाठी मोठी सवलत दिली आहे. आता या मर्यादेत सोन्यावर कर्ज घेण्यासाठी ग्राहकांना उत्पन्नाचा दाखला किंवा क्रेडिट स्कोअर तपासावा लागणार नाही. यामुळे अशा नागरिकांना, जे अनौपचारिक क्षेत्रात काम करतात किंवा ज्यांच्याकडे अधिकृत उत्पन्नाचे दस्तऐवज नाहीत, कर्ज घेणे सहज शक्य होणार आहे.
विशेषतः RBI new gold loan rules India ग्रामीण भागातील शेतकरी, कामगार, लघुउद्योजक यांना या निर्णयाचा मोठा फायदा होणार आहे. यामुळे अधिकाधिक लोक बँकिंग सेवांच्या मुख्य प्रवाहात येतील आणि त्यांची आर्थिक गरज भागेल.
3. बुलेट कर्ज परतफेडीची नवीन मर्यादा
बुलेट रिपेमेंट कर्जे ही अशी कर्जे असतात ज्यामध्ये ग्राहकाला मुद्दल आणि व्याजाची संपूर्ण रक्कम शेवटी एकदाच परत करावी लागते. अशा कर्जांची परतफेड करण्याची कमाल मुदत आता निश्चित करण्यात आली आहे, 12 महिने. यापुढे बुलेट कर्ज घेतल्यास, ते एक वर्षाच्या आत परतफेड करणे बंधनकारक असेल.
RBI new gold loan rules India यामुळे कर्जाचे दायित्व वेळेत पूर्ण होईल आणि बँकांना देखील व्यवस्थापन सोपे जाईल. ग्राहकांची फसवणूक टाळण्यास आणि बँकिंग प्रणालीतील शिस्त राखण्यासाठी हा महत्त्वाचा निर्णय ठरणार आहे.
4. गहाण ठेवण्याची मर्यादा ठरवली
आरबीआयने आता गहाण ठेवता येणाऱ्या सोन्या-चांदीच्या प्रमाणावर देखील मर्यादा घातली आहे. ग्राहक खालील प्रमाणातच धातू गहाण ठेवू शकतात, सोन्याचे दागिने: 1 किलो, सोन्याची नाणी: 50 ग्रॅम, चांदीचे दागिने: 10 किलो, चांदीची नाणी: 500 ग्रॅम. या मर्यादा निश्चित केल्याने बँकांना धोका कमी होईल आणि गहाणप्रक्रिया अधिक नियंत्रित होईल.
यामुळे मोठ्या प्रमाणात गहाण ठेवल्या जाणाऱ्या धातूच्या दुरुपयोगाला आळा बसेल आणि ग्राहकांमध्येही नियमबद्धता निर्माण होईल.
5. कर्ज फेडल्यानंतर लवकर सोने मिळणार
ग्राहक जेव्हा आपले कर्ज पूर्णपणे फेडतो, तेव्हा त्याला त्याचे सोने किंवा चांदी लवकरात लवकर परत मिळाले पाहिजे. नवीन नियमानुसार, बँकेने ते सोने त्याच दिवशी किंवा जास्तीत जास्त 7 कामकाजाच्या दिवसांत परत करणे आवश्यक आहे.
RBI new gold loan rules India जर विलंब झाला, तर बँकेला प्रति दिवस 5,000 रुपये भरपाई ग्राहकाला द्यावी लागेल. यामुळे बँकांची जबाबदारी वाढेल आणि ग्राहकांचे हित जोपासले जाईल. यासोबतच बँकिंग व्यवहारांमध्ये पारदर्शकता आणि विश्वास वाढेल.
6. नुकसान झाले तर बँकेकडून संपूर्ण भरपाई मिळणार
जर बँकेच्या चुकीमुळे गहाण ठेवलेले सोने किंवा चांदी हरवले किंवा खराब झाले, तर बँकेला ग्राहकाला त्याचे संपूर्ण नुकसान भरून काढावे लागेल. यामध्ये दागिन्यांची बाजारमूल्य, शुद्धता आणि वजन यांचा विचार करून भरपाई केली जाईल.
ग्राहकांच्या मौल्यवान संपत्तीचा अपहार किंवा चुकीच्या हाताळणीपासून संरक्षण करण्यासाठी हा नियम महत्त्वाचा ठरतो. यामुळे ग्राहक अधिक विश्वासाने आपले दागिने गहाण ठेवू शकतात आणि त्यांना न्याय मिळण्याची हमी राहते.
7. लिलाव प्रक्रिया पारदर्शक आणि स्पष्ट होणार
जर ग्राहकाने कर्ज वेळेत फेडले नाही आणि बँकेने त्याचे सोने लिलावात टाकण्याचा निर्णय घेतला, तर बँकेने त्याला लिलावापूर्वी नोटीस द्यावी लागेल. तसेच, लिलावाची राखीव किंमत ही बाजारभावाच्या किमान 90% इतकी असावी. जर दोन वेळा लिलाव अयशस्वी झाला, तर ती किंमत 85% असू शकते.
लिलावानंतर उर्वरित रक्कम 7 दिवसांच्या आत ग्राहकाला परत द्यावी लागेल. यामुळे बँकांकडून ग्राहकांची फसवणूक होण्याची शक्यता कमी होईल आणि प्रक्रिया पारदर्शक राहील.
8. स्थानिक भाषेत माहिती मिळणार
नवीन RBI new gold loan rules India नियमानुसार, कर्ज घेणाऱ्याला संपूर्ण माहिती त्याच्या स्थानिक भाषेत द्यावी लागेल. यामुळे ग्राहकाला कर्जाच्या अटी, व्याजदर, परतफेडीची वेळ यासंबंधी स्पष्ट समज होईल. जर ग्राहक निरक्षर असेल, तर साक्षीदाराच्या उपस्थितीत ही माहिती समजावून सांगावी लागेल.
यामुळे ग्रामीण आणि अशिक्षित भागातील लोक देखील कर्ज प्रक्रिया नीट समजून घेऊन निर्णय घेऊ शकतील. हे पाऊल आर्थिक समावेशनाकडे एक महत्त्वाचं पाऊल ठरेल.
RBI new gold loan rules India
आरबीआयने सोन्याच्या कर्जावरील हे 8 महत्त्वाचे बदल करून ग्राहकांचे हित लक्षात घेतले आहे. यामुळे सामान्य लोकांना अधिक सहजतेने आणि सुरक्षितपणे कर्ज घेता येईल. बँकांची जबाबदारी वाढेल, पारदर्शकता येईल आणि ग्राहकांचा विश्वास जिंकला जाईल. ही सुधारणा आर्थिक समावेशनासाठी आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्थेच्या मजबुतीसाठी एक सकारात्मक पाऊल आहे.
RBI new gold loan rules India link: https://www.rbi.org.in/
Table of Contents