Taxable income 2024/25: करपात्र उत्पन्न म्हणजे, आपले उत्पन्न जे कराच्या कक्षेत येते आणि ज्या उत्पन्नावर आपणास आयकर भरावा लागतो. 2024/25 या आर्थिक वर्षासाठी भारतातील आयकरपात्र उत्पन्नाचे नियम आणि अटी समजून घेणे हे तितकेच महत्त्वाचे आहे. भारतातील आयकर विभागाने वेगवेगळ्या प्रकारच्या उत्पन्नांसाठी, वेगवेगळ्या कर दरांचा निर्देश दिला आहे. या लेखात करपात्र उत्पन्नाची व्याख्या, आयकराचे नवीन दर, सवलती, आणि कर कसा भरावा याबद्दल सविस्तर माहिती दिली आहे त्यासाठी हा लेख संपूर्ण वाचा.
Taxable income: करपात्र उत्पन्न म्हणजे काय?
आयकरामधील करपात्र उत्पन्न, हे एक असे उत्पन्न आहे ज्यावर आयकर विभागाने कर लागू केला आहे. आयकरदात्याला हे उत्पन्न विविध स्त्रोतांमधून मिळू शकते जसे की वेतन, घरभाडे, व्यवसाय किंवा व्यावसायातील उत्पन्न, भांडवली नफा, इतर स्रोत उत्पन्न इत्यादी. प्रत्येक प्रकारच्या उत्पन्नासाठी वेगवेगळे कर दर लागू आहेत, आणि हे दर दरवर्षी अर्थसंकल्पात बदलले जाऊ शकतात.
वित्तीय वर्ष 2024/25 मधील नवीन कर दर
भारत सरकारने आर्थिक वर्ष 2024/25 साठी नवीन कर दर जाहीर केले आहेत. कर दर खालीलप्रमाणे आहेत:
- कोणत्याही करमुक्त उत्पन्नाचे प्रमाण: रुपये 2.5 लाखांपर्यंतचे उत्पन्न करमुक्त आहे.
- 5% कर दर: रुपये 2.5 लाख ते 5 लाखांच्या दरम्यान उत्पन्नावर 5% कर लागू आहे.
- 10% कर दर: रुपये 5 लाख ते 7.5 लाखांच्या दरम्यान उत्पन्नावर 10% कर लागू आहे.
- 15% कर दर: रुपये 7.5 लाख ते 10 लाखांच्या दरम्यान उत्पन्नावर 15% कर लागू आहे.
- 20% कर दर: रुपये 10 लाख ते 12.5 लाखांच्या दरम्यान उत्पन्नावर 20% कर लागू आहे.
- 25% कर दर: रुपये 12.5 लाख ते 15 लाखांच्या दरम्यान उत्पन्नावर 25% कर लागू आहे.
- 30% कर दर: रुपये 15 लाखांपेक्षा जास्त उत्पन्नावर 30% कर लागू आहे.
वेतन धारकांसाठी कराच्या सवलती
वेतन धारकांना कर सवलती देण्यात येतात. काही प्रमुख सवलती खालीलप्रमाणे आहेत:
- 80C अंतर्गत सवलत: पीपीएफ, जीवन विमा, एनएससी, ट्युशन फी, आणि इतर गुंतवणूक पर्यायांवर ₹1.5 लाख पर्यंत सवलत मिळते.
- 80D अंतर्गत सवलत: आरोग्य विमा (health Insurance) प्रीमियमवर ₹25,000 (वरिष्ठ नागरिकांसाठी ₹50,000) पर्यंत सवलत.
- 80G अंतर्गत सवलत: धर्मादाय संस्था देणग्यांवर सवलत.
- स्टॅंडर्ड डिडक्शन: वेतनधारकांना ₹50,000 पर्यंतच्या मानक वजावटीसाठी सवलत.
व्यवसाय किंवा व्यावसायिक उत्पन्न
व्यवसाय किंवा व्यावसायिक उत्पन्न कर लावण्यासाठी विविध प्रकारांमध्ये विभागले जाते. व्यवसाय उत्पन्नामध्ये उत्पादने विक्री, सेवा प्रदान करणे, आणि इतर व्यावसायिक उपक्रमांचा समावेश होतो. या उत्पन्नावर आधारित व्यावसायिक कर आणि इतर करांचे अनुपालन करणे आवश्यक आहे.
घरभाडे उत्पन्न आणि कर
Taxable income घरभाडे उत्पन्नावरही कर लागू आहे. घरमालकाला मिळालेल्या भाड्यावर कर लावला जातो, परंतु काही वजावट सवलती आहेत जसे की 30% मानक वजावट, गृह कर्ज व्याज वजावट, इत्यादी.
भांडवली नफा आणि कर
भांडवली नफा हा मालमत्ता, शेअर्स, म्युच्युअल फंड्स इत्यादींच्या विक्रीतून मिळणारा लाभ आहे. भांडवली नफा अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन यामध्ये विभागलेला आहे. अल्पकालीन भांडवली नफ्यावर उच्च दराने कर लागू आहे, तर दीर्घकालीन नफ्यावर सवलतीचा दर लागू आहे.
इतर स्रोत उत्पन्न
Taxable income इतर स्रोत उत्पन्नामध्ये बचत खाते व्याज, एफडी व्याज, लॉटरी जिंकणे, भेटवस्तू इत्यादींचा समावेश होतो. यावर देखील आयकर लागू होतो आणि हे उत्पन्न आपल्या एकूण करपात्र उत्पन्नामध्ये समाविष्ट केले जाते.
कर परतावा दाखल कसा करावा?
Taxable income/कर परतावा (ITR) दाखल करणे हे प्रत्येक करदात्याचे कर्तव्य आहे. कर परतावा दाखल करताना खालील गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात:
- प्रमाणपत्रे गोळा करणे: आपल्या सर्व प्रमाणपत्रांची प्रत गोळा करा, जसे की SALLERY SHEET, फॉर्म 16, बँक स्टेटमेंट, इत्यादी.
- कराची गणना करणे: आपल्या एकूण उत्पन्नाची गणना करा आणि त्यावर लागणारा कर निर्धारित करा.
- ऑनलाइन फॉर्म भरणे: आयकर विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन आपला फॉर्म भरा.
- डिजिटल स्वाक्षरी: आपल्या अर्जावर डिजिटल स्वाक्षरी करणे आवश्यक आहे.
- अर्ज सादर करणे: सर्व तपशील तपासून अर्ज सादर करा.
कर नियोजन 2024/25 साठी टिप्स
- गुंतवणूक नियोजन: 80C अंतर्गत उपलब्ध असलेल्या पर्यायांचा वापर करून कर वाचवा.
- आरोग्य विमा घ्या: 80D अंतर्गत सवलत मिळवण्यासाठी आरोग्य विमा घ्या.
- गृह कर्ज घ्या: गृह कर्जाचे व्याज वजावट मिळवून कर कमी करा.
- धर्मादाय देणग्या: 80G अंतर्गत सवलत मिळवण्यासाठी धर्मादाय देणग्या द्या.
- स्टॉक आणि म्युच्युअल फंड्समध्ये गुंतवणूक: दीर्घकालीन भांडवली नफ्याचा फायदा घेण्यासाठी.
निष्कर्ष
भारतामध्ये Taxable income 2024/25 वित्तीय वर्षासाठी करपात्र उत्पन्नाचे नियम आणि कर दर हे वेगवेगळ्या उत्पन्नाच्या प्रकारांवर आधारित आहेत. योग्य कर नियोजनाने आपण कराच्या कक्षेतून बरेच पैसे वाचवू शकता. त्यामुळे आपल्या उत्पन्नाचे व्यवस्थापन करण्यासाठी आणि योग्य कर नियोजनासाठी या नियमांचा उपयोग करावा.
हा Taxable income लेख भारतातील 2024/25 वर्षातील करपात्र उत्पन्नाविषयी सविस्तर माहिती देतो. जर आपण कर दायित्व कमी करण्याच्या प्रयत्नात असाल, तर आपल्या उत्पन्नाचे नियोजन योग्य प्रकारे करणे आवश्यक आहे.
https://www.incometax.gov.in/iec/foportal
Table of Contents