RBI New Notes Launch: रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने 100 आणि 200 रुपयांच्या नोटांबाबत एक महत्त्वाची घोषणा केली आहे. या घोषणेनुसार, आरबीआय लवकरच 100 आणि 200 रुपयांच्या नवीन नोटा प्रस्तुत करणार आहे. या नव्या नोटांमध्ये काही बदल केला जाणार नाही, परंतु नव्या नोटांवर “गव्हर्नर संजय मल्होत्रा” यांची स्वाक्षरी असेल. हि एक प्रकारची सामान्य प्रक्रिया आहे, जिथे प्रत्येक नवीन गव्हर्नरच्या नियुक्तीनंतर, त्यांची स्वाक्षरी असलेल्या नोटा भारत सरकारतर्फे छापल्या जातात. यामुळे, या नोटांच्या रूपात लोकांना एक नवा अनुभव मिळेल. या नवीन नोटां लवकरच बाजारात येतील आणि नागरिकांच्या वापरासाठी हा एक महत्त्वाचा बदल ठरणार आहे.
नव्या नोटांचा स्वरूप आणि त्यांचे बाजारात आगमन
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या या नव्या निर्णयामुळे 100 आणि 200 पयांच्या नोटांचे डिझाइनमध्ये काही बदल न करता, तेच जुने डिज़ाइन कायम ठेवले जाईल. नवीन नोटांच्या स्वरूपात कोणतेही महत्त्वाचे बदल केले जाणार नाहीत, आणि या नोटांवर गव्हर्नर संजय मल्होत्रा यांचे हस्ताक्षर असेल, त्यांची स्वाक्षरी असलेल्या नोटा प्रचलित होतील. त्यामुळे या नव्या नोटांचा वापर करताना, तुम्हाला जुन्या नोटांसारखा अनुभव मिळेल.
आरबीआयने स्पष्ट केले आहे की, या नवीन नोटांचा बँकांमध्ये आणि एटीएममध्ये वापर लवकरच होईल. म्हणजेच, जे लोक या नोटांचा वापर करत आहेत, त्यांना आगामी काळात अधिक सोयीस्कर आणि आरामदायक सेवा मिळू शकते. या नोटांची रचना अगदी साधी असली तरी, या नोटा लवकरच बाजारात येण्याची माहिती आरबीआयने दिली आहे.
जुन्या नोटांचा काय होणार?
आपल्या मनात आता एक मोठा प्रश्न निर्माण होतो, की या नव्या नोटांच्या आगमनामुळे जुन्या 100 आणि 200 पयांच्या नोटांचा काय होणार? आरबीआयने याबद्दल स्पष्ट माहिती दिली आहे की जुन्या नोटा अजिबात बंद होणार नाहीत. त्या अजूनही चालू राहतील आणि त्या पूर्णपणे वैध राहतील. याचा अर्थ असा की, आपल्या घरी किंवा वॉलेटमध्ये असलेल्या जुन्या 100 आणि 200 पयांच्या नोटांचा वापर करण्यास काही अडचण येणार नाही. त्यांचा व्यवहार थांबवला जाणार नाही, आणि तुम्ही त्या नोटांचा वापर सहज करू शकता.
हा बदल फक्त नवीन नोटांच्या लाँचसाठी आहे, ज्यामुळे कोणत्याही प्रकाराचा गोंधळ होणार नाही. जसजसे नवीन नोटा बाजारात येतील, तसतसे तुम्हाला त्या वापरण्याची संधी मिळेल. जुन्या नोटा स्वीकृत असतील आणि त्यांचा वापर होईल, त्यामुळं तुम्हाला कोणत्याही प्रकारच्या त्रासाला सामोरे जावे लागणार नाही.
रोख पैसे आणि डिजिटल पेमेंट्सचा वाढता वापर
रिझर्व्ह बँकेच्या अहवालानुसार, भारतामध्ये रोखीचे चलन वाढले आहे. 2000 पयांच्या नोटा चलनातून बाद झाल्यानंतरही, देशातील रोखीचे परिसंचरण लक्षणीयपणे वाढले आहे. मार्च 2017 मध्ये रोख परिसंचरण 13.35 लाख कोटी रुपये होते, आणि मार्च 2024 मध्ये ते 35.15 लाख कोटी रुपये झाले आहे. यामुळे, लोक अजूनही रोखीच्या वापरात आहेत, ज्यामुळे या नोटांची आवश्यकता आणखी वाढली आहे. RBI New Notes Launch
त्याच वेळी, UPI (Unified Payments Interface) द्वारे डिजिटल पेमेंट्सचा वापर देखील भारतात मोठ्या प्रमाणात वाढला आहे. 2020 मध्ये UPI द्वारे झालेले पेमेंट्स 2.06 लाख कोटी रुपये होते, तर फेब्रुवारी 2024 मध्ये ते 18.07 लाख कोटी रुपये झाले आहेत. याचा अर्थ, डिजिटल पेमेंट्सचा वापर खूप वेगाने वाढला आहे, आणि लोक कमी वेळात, अधिक सुरक्षित पद्धतीने व्यवहार करत आहेत.
तरीही, ग्रामीण भागांमध्ये डिजिटल पेमेंट्सचा वापर अजूनही कमी आहे. येथील लोकांची मुख्यतः रोखीच्या वापरावर अधिक अवलंबन आहे, कारण इंटरनेट आणि स्मार्टफोनचा वापर तुलनेत कमी आहे. त्यामुळे, या भागांमध्ये लोक अजूनही पारंपारिक पद्धतीने रोख पैसे वापरतात.
ATM मधून पैसे काढण्याची वाढती मागणी
2024 आर्थिक वर्षात, दिल्ली, तामिळनाडू, उत्तर प्रदेश, पश्चिम बंगाल आणि कर्नाटकमध्ये एटीएममधून पैसे काढण्याची वाढती मागणी दिसून आली आहे. अनेक अहवालांनुसार, निवडणुका, सण आणि इतर मोठ्या उत्सवांच्या काळात रोखीच्या वापराची आवश्यकता अधिक वाढते. सण आणि विशेषतः निवडणुका यामध्ये लोकांचे एटीएममधून पैसे काढण्याचे प्रमाण जास्त असते.
ग्रामीण भागांमध्ये देखील, डिजिटल पेमेंट्सचा वापर मर्यादित असल्यामुळे, लोक अजूनही अधिक प्रमाणात एटीएम किंवा बँक शाखांद्वारे रोख पैसे काढतात. यामुळे एटीएममधून रोख रकमेची मागणी अजूनही स्थिर आहे.
RBI New Notes Launch
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या या महत्त्वपूर्ण घोषणेनुसार, 100 आणि 200 पयांच्या नव्या नोटांचा बाजारात लवकरच प्रवेश होईल. या नव्या नोटांवर “गर्नर संजय मल्होत्रा” यांच्या स्वाक्षरी असतील. मात्र, जुन्या 100 आणि 200 पयांच्या नोटा चलनातून बाहेर जाऊन बंद होणार नाहीत, आणि त्या अजूनही वैध असतील. रोखीच्या वापरात वाढ होत असतानाच, डिजिटल पेमेंट्सचा वापर देखील वाढला आहे. त्याच वेळी, ग्रामीण भागांमध्ये डिजिटल पेमेंट्सचा वापर कमी आहे, ज्यामुळे येथील लोक अजूनही रोखीचा वापर जास्त करतात.
ही घोषणा एक सकारात्मक बदल आहे, ज्यामुळे लोकांना नोटांच्या स्वीकृतीमध्ये कोणताही गोंधळ होणार नाही. आरबीआयच्या या निर्णयाने जनतेला सोयीस्कर आणि सुरक्षित सेवा मिळवून दिली आहे.
RBI New Notes Launch External links: https://www.rbi.org.in/
Table of Contents