Maharashtra Budget 2025: महाराष्ट्र राज्य सरकारने 10 मार्च 2025 रोजी 2025-26 साठी बजट सादर केले. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस आणि उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांच्या नेतृत्वाखाली सादर केलेल्या या बजटमध्ये राज्याच्या सर्वांगीण विकासासाठी विविध योजनांची घोषणा करण्यात आली. राज्य सरकारने आर्थिक स्थैर्य, रोजगार निर्मिती, आणि राज्यातील सर्वांगीण समृद्धीच्या उद्देशाने महत्वाची पावले उचलली आहेत. या लेखामध्ये, या बजटच्या प्रमुख घोषणांचे थोडक्यात विश्लेषण केले आहे त्यासाठी हा लेख संपूर्ण वाचा आणि इतरांना शेअर करा.
महिला सशक्तीकरण: ‘लखपति दीदी’ योजना
या Maharashtra Budget 2025 मध्ये महाराष्ट्रातील महिलांना आत्मनिर्भर बनवण्यासाठी एक महत्वाची घोषणा करण्यात आली आहे. ‘लखपति दीदी’ योजना महिलांसाठी एक सुवर्णसंधी ठरणार आहे. योजनेचा मुख्य उद्देश 24 लाख महिलांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी करणे आहे. या योजनेच्या अंतर्गत महिलांना व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आणि स्वतःचा आर्थिक आधार मजबूत करण्यासाठी विविध सहाय्य पुरवले जाईल. यामुळे महिलांना नवा आत्मविश्वास मिळणार आहे आणि त्यांची आर्थिक स्थिती सुधारणार आहे.
पायाभूत सुविधांचा विकास
- पालघर जिल्ह्यातील बंदराच्या विकासात राज्य सरकारचा २६ टक्के सहभाग आहे.
- मुंबईसाठी तिसरे विमानतळ वाधवान बंदराजवळ, मुंबई-अहमदाबाद बुलेट ट्रेन स्टेशन गडवण बंदराजवळ, हे बंदर समृद्धी महामार्गालाही जोडले जाईल.
- गेटवे ऑफ इंडिया, मुंबई ते मांडवा, एलिफंटा असा प्रवास करणाऱ्या बोटींसाठी आर्थिक प्रोत्साहन धोरण
- आशियाई विकास बँक प्रकल्प टप्पा-3 अंतर्गत 6 हजार 589 कोटी रुपये खर्चाची 23 कामे करण्यात येणार आहेत.
- प्रधानमंत्री ग्राम सडक योजना टप्पा-3, वर्ष 2025-26 साठी 1500 किमी रस्त्यांचे उद्दिष्ट
- मुख्यमंत्री ग्राम सडक योजना टप्पा-3 1,000 पेक्षा जास्त लोकसंख्या असलेल्या 3,582 गावांना प्रमुख जिल्हा रस्ते, राज्य महामार्ग किंवा राष्ट्रीय महामार्ग 14,000 किमी लांबीच्या सिमेंट काँक्रीट रस्त्यांनी जोडेल. या प्रकल्पाची किंमत 30,100 कोटी रुपये आहे.
- विदर्भ आणि मराठवाड्यातील शेतकऱ्यांसाठी समृद्धी महामार्गालगत कृषी-लॉजिस्टिक हब विकसित करणे
- ठाणे ते नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळापर्यंत उन्नत मार्गाचे बांधकाम.
- वीर सावरकर सागरी सेतू – वांद्रे ते वर्सोवा – 14 किलोमीटर लांबीचा, 18 हजार 120 कोटी रुपये खर्चून, मे 2028 पर्यंत पूर्ण होईल.
- पुणे ते शिरूर हा 54 किलोमीटर लांबीचा उन्नत रस्ता 7 हजार 515 कोटी रुपये खर्चून बांधण्यात येणार आहे.
- तळेगाव ते चाकण 25 किमी लांबीचा चार स्तरीय उन्नत रस्ता – अंदाजे 6 हजार 499 कोटी रुपये खर्च.
इन्फ्रास्ट्रक्चर प्रकल्प: राज्याच्या प्रगतीसाठी नवे पाऊल
महाराष्ट्र सरकारने राज्यातील इन्फ्रास्ट्रक्चरच्या क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणावर सुधारणे करण्यासाठी ठोस पावले उचलली आहेत. यामध्ये काही महत्त्वाच्या घोषणांचा समावेश आहे: Maharashtra Budget 2025
- प्रधानमंत्री ग्राम सड़क योजना फेज-3 अंतर्गत 14,000 किमी लांबीचे नवीन रस्ते बांधण्यात येणार आहेत. हे रस्ते ग्रामीण भागांमध्ये आणखी दळणवळण साधतील आणि लोकांची जीवनशैली अधिक सुधारेल..
- मुंबई मेट्रो विस्तार योजनेच्या अंतर्गत, 2025 मध्ये मुंबईतील 41.2 किमी मेट्रो रूट सुरू होईल. यामुळे मुंबईतील सार्वजनिक वाहतूक अधिक सुलभ आणि जलद होईल.
- नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय हवाई अड्डा हा प्रकल्प 85% पूर्ण झाला आहे. एप्रिल 2025 मध्ये त्यावर डोमेस्टिक उड्डाणे सुरू होण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे नवी मुंबईतील आर्थिक आणि वाहतुकीच्या सुसज्जतेत मोठे बदल घडणार आहेत.
हे प्रकल्प राज्याच्या संपूर्ण इन्फ्रास्ट्रक्चरला एक नविन दिशा देतील आणि त्याच्या विकासाला गती मिळवून देतील.
औद्योगिक विकास: रोजगार निर्माण आणि नवे उद्योग
महाराष्ट्र सरकारने औद्योगिक क्षेत्रात प्रगती साधण्यासाठी एक नवीन औद्योगिक धोरण 2025 जाहीर करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या धोरणानुसार, पुढील 5 वर्षांत 40 लाख कोटी रुपयांची गुंतवणूक राज्यात आकर्षित केली जाईल. यामुळे 50 लाख नव्या रोजगाराच्या संधी निर्माण होणार आहेत. मुंबई मेट्रोपॉलिटन क्षेत्रात एक ग्रोथ हब म्हणून विकसित होईल, ज्यामुळे मुंबई आणि त्याच्या उपनगरांमध्ये उद्योग आणि व्यवसायाच्या क्षेत्रात वेगाने वाढ होईल. Maharashtra Budget 2025
- महाराष्ट्राचे नवे औद्योगिक धोरण 2025 लवकरच जाहीर होणार असून, त्यानुसार 5 वर्षांत 40 लाख कोटी रुपयांची गुंतवणूक आणि 50 लाख नोकऱ्यांची निर्मिती होणार आहे.
- मुंबई महानगर प्रदेश हा आंतरराष्ट्रीय दर्जाचा ‘ग्रोथ हब’ म्हणून विकसित केला जाईल, वांद्रे-कुर्ला कॉम्प्लेक्स, कुर्ला-वरळी, वडाळा, गोरेगाव, नवी मुंबई, खारघर आणि विरार-बोईसर या सात ठिकाणी आंतरराष्ट्रीय दर्जाची व्यवसाय केंद्रे निर्माण केली जातील
- गडचिरोली जिल्हा ‘स्टील हब’ म्हणून उदयास येणार आहे. गडचिरोली जिल्ह्यातील खाण महामार्गांचे जाळे विकसित करण्यासाठी पहिल्या टप्प्यात सुमारे ५०० कोटी रुपये दिले जाणार आहेत.
- राज्यात ‘महाराष्ट्र टेक्निकल टेक्सटाईल मिशन’ची स्थापना, नागपुरात “अर्बन हाट सेंटर” ची स्थापना
कृषी क्षेत्रातील सुधारणा: शेतकऱ्यांसाठी नवीन संधी
कृषी क्षेत्राच्या सुधारणा आणि शेतकऱ्यांच्या भल्यासाठी राज्य सरकारने काही मोठ्या योजना जाहीर केल्या आहेत. नानाजी देशमुख कृषि संजीवनी योजनाचे दुसरे टप्पा लागू करण्याची घोषणा करण्यात आली आहे. या योजनेत 21 जिल्ह्यांमधील 7 हजार 201 गावांमध्ये शेतकऱ्यांना आर्थिक मदतीसाठी 351 कोटी रुपयांचा निधी दिला जाईल. यामुळे शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारेल आणि त्यांना अधिक उत्पादन करण्याची संधी मिळेल. Maharashtra Budget 2025
- नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्पाचा दुसरा टप्पा 351 कोटी 42 लाख रुपये खर्चून 21 जिल्ह्यातील 7 हजार 201 गावांमध्ये राबविण्यात येणार आहे.
- बांबूवर आधारित उद्योगांना चालना देण्यासाठी राज्यात 4,300 कोटी रुपयांचा बांबू लागवड प्रकल्प राबविण्यात येणार आहे.
2100 कोटी रुपये. बाळासाहेब ठाकरे कृषी-व्यवसाय आणि ग्रामीण परिवर्तन-स्मार्ट प्रकल्प राबवणार आहेत. - बियाणे, यंत्रसामग्री, खते आणि शेतीमालाच्या वाहतुकीसाठी ‘बळीराजा शेत आणि पाणंद रस्ता’ ही नवीन योजना सुरू करणार आहे.
तसेच, बांस आधारित उद्योगांना चालना देण्यासाठी 4300 कोटी रुपये खर्च करून एक बांस वृक्षारोपण योजना सुरू केली जाईल. यामुळे स्थानिक शेतकऱ्यांना नव्या उद्योगात संधी मिळेल आणि त्यांचा आर्थिक स्तर सुधरेल.
नवीन हवाई अड्डे आणि बंदर विकास: आणखी प्रभावी परिवहन व्यवस्था
महाराष्ट्र सरकारने वाधवान बंदर, पालघर बंदर आणि मुंबई-आहमदाबाद बुलेट ट्रेन स्टेशन यांसारख्या मोठ्या प्रकल्पांमध्ये भागीदारी स्वीकारली आहे. यामुळे महाराष्ट्रातील बंदरांमध्ये प्रगती होईल आणि राज्यात आंतरराष्ट्रीय व्यापारासाठी महत्त्वाची भूमिका निभावली जाईल.
छत्रपती शिवाजी महाराज आंतरराष्ट्रीय विमानतळ ते नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ या मेट्रो मार्गाचे काम लवकरच सुरू होणार आहे.
नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ उलवे, नवी मुंबई येथील १ हजार १६० हेक्टर क्षेत्रात ८५ टक्के पूर्ण झाले असून, एप्रिल २०२५ मध्ये देशांतर्गत विमानसेवा सुरू होणार आहे. Maharashtra Budget 2025
- नागपूर येथील डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर आंतरराष्ट्रीय विमानतळाचे अद्ययावतीकरण व आधुनिकीकरण
- अमरावतीमधील बेलोरा विमानतळ पूर्ण, 31 मार्च 2025 पासून प्रवासी सेवा सुरू
- रत्नागिरी विमानतळाचे १४७ कोटी रुपयांचे काम प्रगतीपथावर आहे.
- अकोला विमानतळाच्या विस्तारीकरणासाठी आवश्यक निधी उपलब्ध करून दिला जाईल
गेटवे ऑफ इंडिया ते मांडवा, एलीफेंटा पर्यंत जलमार्गासाठी प्रोत्साहन देण्याची योजना सरकारने जाहीर केली आहे. यामुळे पर्यटन क्षेत्राला एक नवीन वळण मिळेल.
मेट्रो प्रकल्प: महानगरातील सार्वजनिक वाहतूक सुधारणा
मुंबई, पुणे आणि नागपूर महानगरांमध्ये मेट्रो नेटवर्कचा विस्तार मोठ्या प्रमाणावर करण्यात येणार आहे. मुंबई मेट्रोच्या 41.2 किमी रूटचे उद्घाटन 2025 मध्ये होईल. तसेच, पुणे मेट्रोच्या 23.2 किमी रूटची योजना देखील पुढील काही महिन्यांत पूर्ण होईल. या प्रकल्पांमुळे शहरातील सार्वजनिक वाहतुकीला अधिक गती मिळेल आणि लाखो नागरिकांना सुविधा मिळतील. Maharashtra Budget 2025
- मुंबई, नागपूर आणि पुणे महानगरातील नागरिकांसाठी एकूण 143.57 किमी लांबीचा मेट्रो मार्ग. दररोज सुमारे 10 लाख प्रवाशांना याचा फायदा होतो
- येत्या वर्षभरात मुंबईत 41.2 किमी लांबीच्या मेट्रो लाईन, पुण्यात 23.2 किमी अशा एकूण 64.4 किमी लांबीच्या मेट्रो लाईन पुढील 5 वर्षात सुरू होणार आहेत.
- 6 हजार 708 कोटी रुपये खर्चाच्या नागपूर मेट्रोच्या दुसऱ्या टप्प्याचे 43.80 किलोमीटर लांबीचे काम प्रगतीपथावर आहे.
सामाजिक क्षेत्रातील सुधारणा: न्याय, सुरक्षा आणि आवास योजना
महाराष्ट्र सरकारने सामाजिक क्षेत्रातील विविध योजनांसाठी मोठा निधी ठेवला आहे. येणाऱ्या 5 वर्षांत ‘सर्वांसाठी घर’ या लक्ष्याची पूर्तता करण्यासाठी एक नवीन आवास धोरण तयार केले जाईल. या धोरणामुळे गरीब आणि मध्यमवर्गीय नागरिकांना घर मिळवण्यासाठी सहाय्य मिळेल. Maharashtra Budget 2025
- येत्या पाच वर्षांत ‘सर्वांसाठी घरे’ हे उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी राज्याचे नवीन गृहनिर्माण धोरण लवकरच जाहीर करण्यात येणार आहे.
- प्रधानमंत्री आवास योजना – शहरींसाठी 8 हजार 100 कोटी रुपयांचा निधी
- सायबर सुरक्षेसाठी महाराष्ट्र सायबर क्राइम सिक्युरिटी कॉर्पोरेशनची स्थापना करण्यात येणार आहे.
- राज्यात 18 नवीन न्यायालयांची स्थापना
तसेच, साइबर सुरक्षासाठी महाराष्ट्र साइबर क्राइम सिक्योरिटी कॉर्पोरेशन स्थापन केली जाईल, ज्यामुळे राज्यातील सायबर गुन्हे कमी होतील.
पर्यटन आणि स्मारकांचा विकास: इतिहासाचा गौरव
महाराष्ट्र सरकारने पर्यटन क्षेत्राला प्रोत्साहन देण्यासाठी पर्यटन धोरण 2024 अंतर्गत 10 वर्षात 1 लाख कोटी रुपयांची गुंतवणूक आकर्षित करण्याची योजना जाहीर केली आहे. यामध्ये छत्रपति शिवाजी महाराज आणि संभाजी महाराज यांच्या स्मारकांचा विकासही केला जाईल, ज्यामुळे राज्याच्या सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक वारशाला एक नवा आकार मिळेल. Maharashtra Budget 2025
- पर्यटन धोरण-2024 द्वारे 10 वर्षांत पर्यटन क्षेत्रात 1 लाख कोटी रुपयांची गुंतवणूक
- आग्रा येथे छत्रपती शिवाजी महाराजांचे भव्य स्मारक
- पुण्यातील आंबेगाव येथील शिवसृष्टी प्रकल्पासाठी ५० कोटींचा निधी
- कोकणातील संगमेश्वर येथे छत्रपती संभाजी महाराजांचे भव्य स्मारक उभारण्यात येणार आहे.
समाजकल्याण योजनांसाठी विशेष निधी
राज्य सरकारने वंचित आणि गरीब समाजासाठी समाजकल्याण योजनांसाठी 30 हजार कोटी रुपये इतका मोठा निधी ठेवला आहे. यामध्ये वृद्धांसाठी आश्रयगृह, बालकल्याण योजना, महिला आणि विकलांग व्यक्तींसाठी योजनांचा समावेश आहे.
Maharashtra Budget 2025
2025-26 चा महाराष्ट्र बजट राज्याच्या सर्वांगीण विकासासाठी एक महत्त्वाचा ठरणार आहे. या बजटमध्ये घेतलेल्या विविध निर्णयांमुळे राज्याच्या अर्थव्यवस्थेला एक नवीन दिशा मिळेल. विशेषत: महिलांसाठी, शेतकऱ्यांसाठी, औद्योगिक क्षेत्रासाठी, इन्फ्रास्ट्रक्चर विकासासाठी आणि सामाजिक कल्याणासाठी सरकारने महत्त्वाची पावले उचलली आहेत. येणाऱ्या काही वर्षांत या योजनांच्या अंमलबजावणीमुळे महाराष्ट्र राज्य आधुनिक आणि समृद्ध बनण्याच्या मार्गावर जात आहे.
Maharashtra Budget 2025 External Links: Maharashtra Government Official Website
Table of Contents