Aadhar card Virtual ID: आधार कार्ड भारतीय नागरिकांसाठी एक महत्त्वाचे ओळखपत्र आहे. ज्यामुळे नागरिकांना विविध सरकारी आणि खासगी सेवांचा लाभ घेता येतो. प्रत्येक व्यवहारासाठी आधार क्रमांक देण्याची गरज असते पण नवीन बदलानुसार आधार क्रमांक दिलाच पाहिजे अशी आवश्यकता नाही. त्याऐवजी, आधार व्हर्च्युअल आयडी (Virtual ID) वापरता येऊ शकतो.
प्रत्येक आधार कार्डधारकाला 12-अंकी एक विशिष्ट ओळख क्रमांक (यूआयडी) देण्यात आलेला असतो, जो संपूर्ण भारतभर त्यांच्या ओळखीसाठी वापरला जातो. आधार वापरणाऱ्या नागरिकांच्या गोपनीयतेचे संरक्षण करण्यासाठी, भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरणाने (UIDAI) व्हर्च्युअल आयडी (VID) ही संकल्पना सुरू केली आहे.
Aadhar card Virtual ID म्हणजे काय, त्याचा वापर कसा करायचा, तो कसा मिळवायचा, त्याचे फायदे आणि संपूर्ण माहिती इथे आहे. त्यासाठी हा या लेख संपूर्ण वाचा आणि आपला आधार व्हर्चुअल आयडी तयार करा.
आधार व्हर्च्युअल आयडी म्हणजे काय?
आधार व्हर्च्युअल आयडी हा एक 16-अंकी नंबर आहे जो आपल्या आधार कार्डशी जोडलेला असतो. हा तात्पुरता नंबर आहे आणि आधार क्रमांक उघड न करता e-KYC आणि ओळख पडताळणीसाठी वापरला जाऊ शकतो. यामुळे गोपनीयता राखली जाते, कारण आधार क्रमांक उघड होत नाही.
Aadhar card Virtual ID म्हणजे आपला आधार क्रमांक सुरक्षित ठेवण्यासाठी तयार केलेला एक 16-अंकी तात्पुरता ओळख क्रमांक आहे. जेव्हा आपण एखाद्या सेवेसाठी आधार क्रमांक वापरतो, तेव्हा त्या सेवेला आपल्या सर्व वैयक्तिक माहितीसह आधार क्रमांक मिळतो. त्यात नाव, जन्मतारीख, पत्ता, बायोमेट्रिक तपशील यासारख्या गोष्टी येतात. मात्र, कधी कधी या सेवांमध्ये तुमच्या गोपनीयतेसाठी तडजोड होऊ शकते, ज्यामुळे आधार क्रमांक सुरक्षित ठेवणे गरजेचे ठरते.
याच कारणामुळे UIDAI ने आधार क्रमांकाच्या जागी VID वापरण्याचा पर्याय दिला आहे. हा तात्पुरता क्रमांक आधार क्रमांकासारखाच काम करतो, पण तो नागरिकांच्या गोपनीयतेचे संरक्षण करतो. VID चा वापर केल्यामुळे, मूळ आधार क्रमांक कोणालाही उपलब्ध होत नाही.
आधार व्हर्च्युअल आयडीचे फायदे
Aadhar card Virtual ID वापरण्याचे अनेक फायदे आहेत. खाली दिलेले मुद्दे या वापराचे लाभ स्पष्ट करतात:
सेवा सुविधांची उपलब्धता: VID चा वापर करून, तुम्ही विविध आधार-आधारित सेवांचा लाभ घेऊ शकता, जसे की मोबाईल सिम खरेदी, बँकिंग सेवा इ. तुम्ही VID चा वापर करून स्वत:ला ओळख देऊ शकता, परंतु तुमचा मूळ आधार क्रमांक उघड करण्याची गरज नसते.
तात्पुरता क्रमांक: VID तात्पुरता असल्यामुळे, प्रत्येक वेळी नवीन VID तयार करता येतो. म्हणजे तुम्ही विविध सेवा घेण्यासाठी एकाच VID चा पुनर्वापर करणार नाही.
गोपनीयतेचा धोका कमी करणे: आधार क्रमांकाचा अनेक ठिकाणी वापर होत असल्यामुळे, नागरिकांच्या गोपनीयतेबाबत चिंता वाढल्या आहेत. आधार कार्डाची तपशीलवार माहिती विविध सेवांना वापरण्याकरिता उपलब्ध करून दिली जाते, ज्यामुळे खाजगी माहितीच्या सुरक्षिततेवर धोका येऊ शकतो.
VID हे तुमच्या मूळ आधार क्रमांकाचे सुरक्षित पर्याय आहे. VID वापरल्याने तुमच्या आधार क्रमांकाची माहिती थेट कुठल्याही सेवेला उपलब्ध होत नाही. त्यामुळे, गोपनीयता राखण्यासाठी हे एक महत्त्वाचे साधन आहे.
नागरिकांच्या ओळखीत वाढ: VID हे एक सुरक्षा वर्धित क्रमांक आहे, जे नागरिकांना त्यांच्या आधार क्रमांकाचा सुरक्षित आणि तात्पुरता वापर करण्यास अनुमती देते. VID मुळे सेवा देणाऱ्या संस्थेला तुमचा मूळ आधार क्रमांक माहिती नसतो, त्यामुळे तुमची मूळ माहिती सुरक्षित रहाते.
फसवणुकीची शक्यता कमी होते: आधार क्रमांकाच्या गैरवापराचे अनेक प्रकार समोर आले आहेत, ज्यात बँकिंग घोटाळे, डिजिटल चोरी आदी समाविष्ट आहेत. व्हर्च्युअल आयडीचा वापर केल्यास फसवणुकीची शक्यता कमी होईल, कारण तात्पुरत्या आधार क्रमांकाचा गैरवापर होऊ शकत नाही.
आधार व्हर्च्युअल आयडीचा उपयोग कसा करावा?
Aadhar card Virtual ID हा क्रमांक एक आधार ओळखपत्र म्हणून वापरला जाऊ शकतो. खालील विविध सेवांमध्ये VID चा वापर केला जाऊ शकतो:
- मोबाईल सिम खरेदी करण्यासाठी:
मोबाईल सेवा पुरवठादार आपल्याला नवीन सिम खरेदीसाठी आधार क्रमांकाच्या प्रमाणीकरणाची मागणी करतात. VID वापरून तुम्ही मोबाईल सिमसाठी आवश्यक प्रमाणीकरण प्रक्रिया पूर्ण करू शकता. - बँकिंग सेवा:
अनेक बँका तुमच्याकडून आधार प्रमाणीकरण मागतात. VID चा वापर केल्याने बँकेला तुमच्या मूळ आधार क्रमांकाची गरज भासत नाही आणि तरीही तुमचे प्रमाणीकरण पूर्ण होते. - सरकारी योजनांसाठी नोंदणी:
विविध सरकारी योजनांमध्ये आधार प्रमाणीकरण आवश्यक आहे. VID वापरून तुम्ही त्यासाठी नोंदणी करू शकता. यामुळे तुमचा आधार क्रमांक सुरक्षित राहतो आणि तरीही तुम्ही सरकारी योजनांचा लाभ घेऊ शकता. - डिजिटल व्यवहारांमध्ये सुरक्षा:
VID चा वापर विविध डिजिटल व्यवहारांसाठी देखील करता येतो. यात इलेक्ट्रॉनिक KYC (Know Your Customer) प्रक्रिया, विविध फॉर्म भरणे, कर भरणे आदींचा समावेश आहे.
आधार व्हर्च्युअल आयडी कसा जनरेट करायचा?
Aadhar card Virtual ID मिळवण्यासाठी UIDAI ची वेबसाईट वापरून काही सोपे टप्पे आहेत. हे टप्पे तुम्हाला VID कसा जनरेट करायचा याबद्दल माहिती देतील:
UIDAI च्या अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या: सर्वप्रथम www.uidai.gov.in या UIDAI च्या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्या. ही वेबसाईट सुरक्षित आणि विश्वासार्ह आहे, ज्यावरून तुम्ही तुमचा VID जनरेट करू शकता.
VID जनरेट करण्याचा पर्याय निवडा: होम पेजवर “आधार सर्व्हिसेस” हा विभाग आहे. त्यात तुम्हाला “VID जनरेट करा” किंवा “Virtual ID (VID) Generator” हा पर्याय दिसेल. त्यावर क्लिक करा.
आधार क्रमांक प्रविष्ट करा: VID जनरेट करण्यासाठी तुमच्या आधार क्रमांकाची आवश्यकता असते. तुमचा 12 -अंकी आधार क्रमांक प्रविष्ट करा.
ओटीपी प्राप्त करा आणि टाका: आधार क्रमांक प्रविष्ट केल्यानंतर UIDAI तुमच्या नोंदणीकृत मोबाईल क्रमांकावर एक OTP (One Time Password) पाठवेल. हा OTP तुम्हाला प्रमाणीकरणासाठी आवश्यक आहे.
VID जनरेट करा: OTP टाकल्यानंतर “Generate VID” या पर्यायावर क्लिक करा. काही क्षणातच UIDAI तुमचा VID जनरेट करेल आणि तो तुमच्या मोबाईल क्रमांकावर पाठवेल.
एसएमएसद्वारे VID जनरेट करा.
नोंदणीकृत मोबाइल नंबरवरून “RVID [आधार क्रमांकाचे शेवटचे 4 अंक]” असा मेसेज 1947 वर पाठवा. उदाहरणार्थ, शेवटचे चार अंक 4565 असतील तर “RVID 4565” पाठवा. आपल्या मोबाइलवर VID प्राप्त होईल.
Aadhar card Virtual ID क्रमांक सुरक्षित ठेवा कारण तोच तुम्हाला आधार-आधारित सेवा वापरताना वापरावा लागेल.
VID आणि आधार क्रमांकाची वैधता
VID क्रमांक एक तात्पुरते साधन आहे, जो दीर्घकालीन वापरासाठी नसते. तुम्हाला तुमचा VID नियमितपणे बदलण्याची आवश्यकता भासू शकते. UIDAI ने VID नंबरला टेम्पररी ठेवण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे. VID हे आधार प्रमाणित सेवांमध्ये वापरता येणारे एक साधन आहे, मात्र त्याचा वैधता कालावधी मर्यादित असते. सामान्यतः एका VID ची वैधता 24 तासांची असू शकते. मात्र, तुम्हाला VID नव्याने जनरेट करण्यासाठी UIDAI ची वेबसाईट उपलब्ध आहे.
VID बदलणे आणि नव्याने जनरेट करणे
तुमच्या Aadhar card Virtual ID करा,एकाचे पुन्हा रिजनरेट करणे सोपे आहे. जर तुम्हाला तुमचा VID बदलायचा असेल, तर UIDAI च्या वेबसाईटवर जाऊन नवीन VID जनरेट करता येतो. हे टप्पे पुन्हा पाहू या
UIDAI वेबसाईटवर जा आणि VID जनरेट करा: पहिल्यांप्रमाणेच UIDAI च्या वेबसाईटवर जाऊन VID जनरेट करण्याचा पर्याय निवडा.
आधार क्रमांक प्रविष्ट करा आणि OTP मिळवा: आपला आधार क्रमांक टाका आणि OTP प्राप्त करा.
नवा VID मिळवा: तुम्ही पुन्हा एकदा नव्या VID साठी पर्याय निवडू शकता. UIDAI तुम्हाला एक नवीन VID क्रमांक पाठवेल, जो तुमच्या मोबाईलवर मिळेल.
VID च्या मर्यादा आणि अडचणी
Aadhar card Virtual ID चा वापर करताना काही मर्यादा आहेत, ज्यांचे पालन करणे आवश्यक आहे:
मोबाईल क्रमांक अद्ययावत असणे आवश्यक आहे: VID जनरेट करण्यासाठी UIDAI नोंदणीकृत मोबाईल नंबरवर OTP पाठवते. तुमच्या आधारमध्ये नोंदणीकृत मोबाईल क्रमांक अपडेट नसल्यास VID मिळवणे कठीण होऊ शकते.
तांत्रिक समस्या आणि मर्यादा: UIDAI च्या वेबसाईटवर काही वेळा तांत्रिक समस्या येऊ शकतात, ज्यामुळे VID जनरेट करण्यात अडचण येऊ शकते.
फक्त ऑनलाइन प्रक्रिया: VID फक्त UIDAI च्या अधिकृत वेबसाईटवरून जनरेट करता येतो, याचा अर्थ तुमच्याकडे इंटरनेट असणे आवश्यक आहे.
विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)
VID जनरेट करणे अनिवार्य आहे का?: नाही, VID जनरेट करणे अनिवार्य नाही. VID फक्त आधार क्रमांकाच्या सुरक्षिततेसाठी दिलेला एक पर्याय आहे. तुम्ही सेवांमध्ये आधार क्रमांक वापरू शकता, परंतु सुरक्षिततेसाठी VID वापरणे चांगले आहे.
VID कधीपर्यंत वैध राहतो?: VID क्रमांक ची वैधता कालावधी 24 तास किंवा काही मर्यादित दिवसांची असू शकते. तुम्हाला UIDAI वरून नवा VID जनरेट करता येतो.
VID जनरेट करणे किती सोपे आहे?: UIDAI च्या संकेतस्थळावर फक्त काही सोप्या चरणांमध्ये VID जनरेट करणे शक्य आहे. आधार क्रमांक टाकणे, OTP टाकणे आणि VID जनरेट करणे या सर्व प्रक्रिया अगदी सहज आहेत.
एकाच वेळी किती VID जनरेट करता येईल?: UIDAI च्या नियमांनुसार, प्रत्येक आधार क्रमांकाला एक VID मिळतो. मात्र, तुम्हाला VID बदलण्याची गरज असेल, तर तुम्ही नवीन VID जनरेट करू शकता.
निष्कर्ष: Aadhar card Virtual ID
Aadhar card Virtual ID (VID) ही एक उत्कृष्ट संकल्पना आहे जी भारतीय नागरिकांना त्यांच्या गोपनीयतेचे संरक्षण करण्याची संधी देते. VID च्या वापरामुळे आधार क्रमांकाचा सुरक्षितता वाढते आणि नागरिकांना आधार क्रमांकाच्या गैरवापराची चिंता राहत नाही. UIDAI च्या VID संकल्पनेचा अवलंब केल्यास, प्रत्येक भारतीय आपली वैयक्तिक माहिती सुरक्षित ठेवू शकतो.
नोट: VID हा एक तात्पुरता ओळख क्रमांक आहे, त्यामुळे UIDAI ने ठरवलेल्या नियमांचे पालन करणे महत्त्वाचे आहे.
UIDAI च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या आणि अधिक माहितीसाठी अधिकृत सूचना वाचा.
Table of Contents