ATM Bank Charges: बँक एटीएम चार्जेस वाढल्याने तुमच्या खिशावर काय परिणाम होणार? जाणून घ्या नवीन दर, नियम आणि पैसे वाचवण्याचे उपाय.

ATM Bank Charges: भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (RBI) 1 मे 2025 पासून एटीएम व्यवहारांसाठीचे शुल्क वाढवले आहे. यानुसार, आता एटीएममधून रोख रक्कम काढण्यासाठी दर व्यवहारामागे ₹23 शुल्क आकारले जाईल, जे पूर्वी ₹21 होते. ही वाढ किरकोळ वाटली तरी दर महिन्याला वारंवार एटीएम वापरणाऱ्या ग्राहकांसाठी ती खर्चिक ठरू शकते. त्यामुळे या नव्या शुल्कवाढीचे परिणाम, नियम आणि पैसे वाचवण्याचे उपाय जाणून घेणे महत्त्वाचे ठरेल.

नवीन एटीएम शुल्क संरचना काय आहे?

रिझर्व्ह बँकेने बँकांना त्यांच्या ग्राहकांकडून मासिक मोफत व्यवहारांच्या मर्यादेनंतर दर एटीएम व्यवहारासाठी ₹23 पर्यंत शुल्क आकारण्याची मुभा दिली आहे. या शुल्कात केवळ रोख रक्कम काढणेच नाही, तर नॉन-फायनान्शियल व्यवहार जसे की बॅलन्स तपासणी, मिनी स्टेटमेंट इत्यादींचाही समावेश होतो.

HDFC, ICICI यांसारख्या आघाडीच्या खासगी बँकांनी ही नवीन शुल्करचना आधीच लागू केली असून इतर अनेक बँकाही हे धोरण स्वीकारत आहेत. त्यामुळे ग्राहकांनी आपल्या बँकेच्या धोरणाची माहिती घेतलेली आवश्यक आहे.

कोणत्या परिस्थितीत एटीएम व्यवहारावर शुल्क लागणार नाही?

बहुतेक बँका मेट्रो शहरांतील ग्राहकांना दर महिन्याला 3 मोफत एटीएम व्यवहार देतात, तर नॉन-मेट्रो शहरांतील ग्राहकांना 5 मोफत व्यवहार करण्याची सुविधा मिळते. या मर्यादेपलीकडे जर ग्राहकांनी ATM Bank Charges व्यवहार केला, तर प्रत्येक अतिरिक्त व्यवहारासाठी ₹23 शुल्क आकारले जाते.

हे शुल्क फक्त आपल्या बँकेच्या एटीएमपुरते मर्यादित नसून, इतर बँकांच्या एटीएम वापरल्यावरही लागू होते. यालाच इंटरचेंज फी असे म्हणतात, जी वेगवेगळ्या बँकांमध्ये लागू होणाऱ्या व्यवहारांवर आधारित असते. त्यामुळे व्यवहार करताना ही मर्यादा लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे.

वाढलेली इंटरचेंज फी म्हणजे काय?

इंटरचेंज फी ही अशी रक्कम असते जी एका बँकेच्या ग्राहकाने दुसऱ्या बँकेच्या एटीएमचा वापर केल्यावर, त्या एटीएम सेवा पुरवणाऱ्या बँकेला दिली जाते. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही SBI चे ग्राहक असाल आणि HDFC च्या एटीएममधून पैसे काढले, तर SBI कडून HDFC ला ठराविक इंटरचेंज फी भरावी लागते.

रिझर्व्ह बँकेने ATM Bank Charges यामध्ये सुधारणा करत रोख व्यवहारासाठी इंटरचेंज फी ₹17 वरून वाढवून ₹19 केली आहे आणि नॉन-फायनान्शियल व्यवहारांसाठी ₹5 वरून ₹7 इतकी केली आहे.

या ATM Bank Charges बदलामुळे बँकांना थोडे अधिक उत्पन्न मिळेल, कारण त्यांना इतर बँकांच्या ग्राहकांकडून जास्त शुल्क प्राप्त होईल. मात्र याचा अप्रत्यक्ष परिणाम सामान्य ग्राहकांवर होणार असून, व्यवहारांची संख्या वाढल्यास त्यांच्या खिशावर अधिक भार येण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे बँकांनी ही वाढ ग्राहकांवर टाकल्यास, एटीएम व्यवहार अधिक महाग होऊ शकतात. हे लक्षात घेऊन एटीएम वापरात शहाणपणाने नियोजन करणे गरजेचे ठरेल.

डिजिटल पेमेंट्सला चालना देण्याचा प्रयत्न

रिझर्व्ह बँकेने एटीएम व्यवहारांच्या शुल्कात केलेली वाढ ही केवळ उत्पन्नवाढीसाठी नाही, तर डिजिटल व्यवहारांना प्रोत्साहन देण्याच्या broader strategy चा एक भाग आहे. यामुळे ग्राहकांनी रोख व्यवहारांऐवजी डिजिटल माध्यमांचा वापर करावा, असा सरकारचा आणि अर्थतज्ज्ञांचा अपेक्षित हेतू आहे.

वाढत्या शुल्कामुळे अनेक लोक UPI (Unified Payments Interface), मोबाईल वॉलेट्स (जसे की PhonePe, Google Pay), इंटरनेट बँकिंग आणि मोबाईल बँकिंग अ‍ॅप्स यासारख्या डिजिटल सेवांकडे अधिक प्रमाणात वळतील, असा अंदाज व्यक्त करण्यात आला आहे.

डिजिटल व्यवहार हे पारदर्शक, सुरक्षित आणि वेळ वाचवणारे असून त्यातून सरकारलाही करप्रणाली अधिक मजबूत करता येते. त्यामुळे डिजिटल इंडिया योजनेला देखील चालना मिळते. ATM Bank Charges

मात्र या बदलाचा सर्व ठिकाणी सारखाच प्रभाव होईलच असे नाही. ग्रामीण आणि दुर्गम भागांमध्ये अजूनही इंटरनेट सेवा अपुरी आहे, स्मार्टफोनचे प्रमाण तुलनेने कमी आहे, आणि डिजिटल साक्षरतेचा अभाव असल्यामुळे तेथील लोकांसाठी डिजिटल व्यवहार सहज शक्य होणार नाहीत. त्यामुळे सरकार आणि बँकांनी अशा भागांमध्ये डिजिटल साक्षरतेसाठी विशेष मोहिमा राबवणे गरजेचे आहे, जेणेकरून सर्व स्तरांवर डिजिटल व्यवहारांना खरा अर्थाने चालना मिळू शकेल.

बँकांची भूमिका नेमकी काय आहे?

एटीएम व्यवहारासाठीचे शुल्क वाढवण्याच्या निर्णयानंतर, देशातील अनेक बँकांनी आपापले धोरण जाहीर केले आहे. HDFC Bank आणि ICICI Bank या देशातील आघाडीच्या खासगी बँकांनी 1 मे 2025 पासून सुधारित दर लागू केल्याची अधिकृत घोषणा केली आहे.

या दोन्ही बँकांनी मासिक मोफत व्यवहार मर्यादा ओलांडल्यानंतर प्रत्येक अतिरिक्त व्यवहारासाठी ₹23 शुल्क आकारले जाईल, असे स्पष्ट केले आहे. याशिवाय, इतर बँकांनीही अशाच प्रकारचे नियम स्वीकारले असून, लवकरच त्यांचेही सुधारित दर लागू होण्याची शक्यता आहे.

ग्राहकांच्या दृष्टीने ही ATM Bank Charges माहिती अत्यंत महत्त्वाची असल्याने, प्रत्येकाने आपल्या खात्याची बँक कोणती आहे, तिने कोणते नवीन दर लागू केले आहेत, आणि मासिक फ्री व्यवहारांची संख्या किती आहे, हे तपासून पाहणे आवश्यक आहे.

हे ATM Bank Charges तपासण्यासाठी ग्राहकांनी आपल्या बँकेच्या अधिकृत वेबसाइटवर भेट द्यावी, किंवा मोबाईल बँकिंग अ‍ॅप आणि ग्राहक सेवा केंद्राशी संपर्क साधावा. कारण वेगवेगळ्या बँकांचे धोरण भिन्न असू शकते आणि त्या अनुषंगाने योग्य नियोजन केल्यास अनावश्यक शुल्क टाळता येऊ शकते.

पैसे वाचवण्यासाठी काही उपयुक्त आणि प्रभावी उपाय

ATM व्यवहारांवरील वाढलेल्या शुल्कामुळे आता प्रत्येक व्यवहार नियोजनबद्ध करणे अत्यावश्यक बनले आहे. योग्य पद्धतीने व्यवहार केल्यास आपण सहजपणे अनावश्यक खर्च टाळू शकतो. खाली दिलेले काही उपाय तुमचं मासिक बजेट वाचवण्यास नक्कीच मदत करतील: ATM Bank Charges

1. डिजिटल पेमेंटचा जास्तीत जास्त वापर करा – खरेदी, बिल भरणे किंवा मित्रांना पैसे पाठवण्यासाठी UPI, QR कोड, मोबाईल वॉलेट्स (PhonePe, Google Pay, Paytm इत्यादी) यांचा वापर केल्यास ATM काढण्याची गरज कमी होते. यामुळे केवळ शुल्कच वाचत नाही, तर वेळ आणि मेहनतही कमी लागते.
2. आपल्या बँकेचेच ATM प्राधान्याने वापरा – जर शक्य असेल, तर स्वतःच्या बँकेचे ATM वापरणे अधिक फायदेशीर ठरते, कारण त्यामध्ये मोफत व्यवहारांची संधी जास्त असते आणि इंटरचेंज फीही लागत नाही.
3. मोफत व्यवहारांची मर्यादा लक्षात ठेवा – प्रत्येक बँकेकडून दिल्या जाणाऱ्या मासिक मोफत व्यवहारांची मर्यादा आधीच ठरलेली असते. ती मर्यादा ओलांडल्यावरच शुल्क लागते. त्यामुळे महिन्याच्या सुरुवातीलाच व्यवहारांची संख्या ट्रॅक करत राहा.
4. मोबाईल अ‍ॅप किंवा नेट बँकिंगचा वापर करा – फक्त बॅलन्स तपासण्यासाठी ATM वापरणे टाळा. त्याऐवजी मोबाईल बँकिंग अ‍ॅप किंवा इंटरनेट बँकिंगद्वारे बॅलन्स पाहणे अधिक सोयीचे आणि पूर्णपणे मोफत असते.

ही साधी उपाययोजना अंगीकारल्यास तुम्ही दरमहा होणारा एटीएम शुल्काचा अतिरिक्त खर्च सहज वाचवू शकता आणि डिजिटल व्यवहारांकडे एक सकारात्मक पाऊल उचलू शकता.

एटीएम शुल्कवाढ ही जरी थोडी वाटत असली, तरी नियमितपणे एटीएम वापरणाऱ्यांसाठी वर्षभरात हा खर्च लक्षणीय वाढू शकतो. हे विशेषतः मध्यमवर्गीय व निम्न उत्पन्न गटातील नागरिकांवर परिणाम करू शकते. त्यामुळे आपल्या आर्थिक नियोजनामध्ये डिजिटल व्यवहाराचा समावेश करणे ही काळाची गरज आहे

ATM Bank Charges

ATM व्यवहारांचे वाढलेले दर ही केवळ आर्थिक बाब नाही, तर डिजिटल इंडियाच्या दिशेने टाकलेले एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. आर्थिकदृष्ट्या अधिक शहाणपणाने वागण्यासाठी आणि अनावश्यक शुल्क वाचवण्यासाठी आपल्याला डिजिटल व्यवहार, मोबाईल बँकिंग आणि UPI यांसारख्या पर्यायांचा जास्तीत जास्त वापर करणे आवश्यक आहे.

ATM Bank Charges link: https://www.rbi.org.in

Please enable JavaScript in your browser to complete this form.

Contact us *

First

Last

Email *

Number

Comment or Message

Submit