Hartalika 2024: हरतालिका उत्सव हा हिंदू धर्मातील एक अत्यंत महत्त्वाचा सण आहे, हा सण विशेषतः महाराष्ट्र, उत्तर प्रदेश, राजस्थान आणि मध्य प्रदेशात मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. हरतालिका व्रत पार्वती देवीने भगवान शंकरांना प्राप्त करण्यासाठी केले होते, म्हणूनच या व्रताला विशेष महत्त्व आहे. 2024 मध्ये, हरतालिका सण 7 सप्टेंबर रोजी साजरा केला जाईल. या लेखात आपण हरतालिका महोत्सवाची संपूर्ण माहिती आणि त्याचे महत्त्व जाणून घेऊया.
Hartalika 2024: हरतालिका व्रताची कथा
हरतालिका व्रताची कथा शिव पुराणांमध्ये सांगितली जाते. या कथेनुसार राजा हिमालयाची कन्या पार्वतीने भगवान शंकराला प्राप्त करण्यासाठी कठोर तप केले पण तिचे तप भगवान विष्णूंना समजले तेंव्हा भगवान विष्णूने पार्वतीशी विवाहाचा प्रस्ताव राजा हिमालयासमोर ठेवला, पण पार्वतीला भगवान शंकरच पती म्हणून हवे होते. तिने आपल्या सख्यांसह घनदाट जंगलात जाऊन भगवान शंकराला प्राप्त करण्यासाठी तप केले. या तपामुळे प्रभावित आणि प्रसन्न होऊन भगवान शंकरांनी तिला दर्शन दिले आणि तिच्या प्रेमाचा स्वीकार केला. याच कारणामुळे या व्रताला ‘हरतालिका’ असे नाव दिले गेले आहे, ज्याचा अर्थ ‘हर’ म्हणजे शंकर आणि ‘तालिका’ म्हणजे मित्र असा आहे.
हरतालिका व्रताचे महत्त्व
Hartalika 2024 हरतालिका व्रत हे विवाहित महिलांसाठी अत्यंत पवित्र मानले जाते. विवाहित स्त्रिया या व्रताचे पालन आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी करतात, तर अविवाहित मुली हे व्रत आपल्या इच्छित पतीसाठी करतात. हे व्रत अत्यंत कठोर असते आणि यामध्ये उपवासाचे विशेष महत्त्व आहे. हरतालिका व्रताच्या दिवशी स्त्रिया, मुली दिवसभर उपवास करतात आणि भगवान शंकर आणि देवी पार्वतीच्या प्रतिमेची पूजा करतात.
हरतालिका व्रताची पूजा पद्धती
हरतालिका व्रताच्या दिवशी पूजा विधी फारच महत्त्वाचा आहे. पूजा विधी खालीलप्रमाणे आहे:
स्नान आणि स्वच्छता: हरतालिका व्रताच्या दिवशी मुली, स्त्रियांनी सूर्योदयापूर्वी स्नान करून स्वच्छ कपडे परिधान करावे.
पूजेची तयारी: घरातील पूजाघर किंवा मंदिरात पार्वती आणि शंकर यांच्या मूर्ती किंवा चित्रांची स्थापना करावी. त्यांच्यासमोर शुद्ध जल, फुले, फळे, प्रसाद, सुगंधी द्रव्ये, धूप आणि दीप यांची तयारी करावी.
पूजा विधी: पूजेच्या सुरुवातीला गणेशाची पूजा करून हरतालिका व्रताची सुरुवात करावी. त्यानंतर पार्वती आणि शंकर यांच्या प्रतिमेचे पंचोपचार पूजा करावी. मंत्रोच्चार, आरती, आणि भजन गायन करावे.
उपवासाचे पालन: या दिवशी पूर्ण उपवास करणे आवश्यक आहे. काही स्त्रिया निराहार उपवास करतात तर काही फळाहार करतात.
रात्र जागरण: हरतालिका व्रताच्या रात्री जागरण करणे अत्यंत आवश्यक आहे. या दिवशी रात्री पार्वती आणि शंकर यांच्या प्रेमकथेचे कथन केले जाते.
हरतालिका व्रताचे फायदे
Hartalika 2024 हरतालिका व्रताचे अनेक फायदे आहेत. हे व्रत केल्याने विवाहित महिलांना आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि सुख-शांतीसाठी आशीर्वाद मिळतात. तसेच, अविवाहित मुलींना त्यांना इच्छित पती प्राप्त होतो. या व्रतामुळे आत्मशुद्धी, मनःशांती, आणि आत्मविश्वास वाढतो. देव-देवता आणि आपल्या परिवारातील सदस्यांसोबत अधिक निकटता निर्माण होते.
हरतालिका व्रताच्या दिवशी काय करावे आणि काय करू नये
करावे:
- स्वच्छता राखा: या दिवशी घर आणि मनाची स्वच्छता अत्यंत महत्त्वाची आहे.
- पूजा आणि ध्यान: भगवान शंकर आणि देवी पार्वतीची विधिवत पूजा करावी आणि ध्यानधारणेचे पालन करावे.
- धार्मिक ग्रंथांचे वाचन: हरतालिका व्रताच्या दिवशी शिवपुराण आणि देवी भागवतचे वाचन करणे शुभ मानले जाते.
करू नये:
- क्रोध आणि अहंकार टाळा: या दिवशी कोणत्याही प्रकारचा क्रोध, अहंकार आणि तणाव टाळावा.
- मांसाहार आणि मद्यपान: हरतालिका व्रताच्या दिवशी मांसाहार आणि मद्यपानाचे सेवन करू नये.
- खोटी गोष्ट बोलू नये: सत्याचे पालन करावे आणि कोणत्याही प्रकारचा खोटा व्यवहार करू नये.
हरतालिका महोत्सव 2024: तारीख आणि शुभ मुहूर्त
Hartalika 2024 हा सण भाद्रपद महिन्याच्या शुक्ल पक्ष तृतीयेला साजरा केला जातो. हरतालिका महोत्सव 2024 मध्ये 7 सप्टेंबर रोजी साजरा केला जाईल. या दिवशी शुभ मुहूर्त असेल:
- पूजा मुहूर्त: सकाळी 06:09 ते सकाळी 08:30
- सुरुवात: 6 सप्टेंबर रात्री 08:57
- व्रत समाप्ती: 7 सप्टेंबर सकाळी 08:15
हरतालिका व्रताच्या दिवशी घ्यावयाचे विशेष उपाय
Hartalika 2024 हरतालिका व्रताच्या दिवशी काही विशेष उपाय केले जातात जे या व्रताचे महत्त्व वाढवतात:
पार्वती शंकराची मूर्ती: पार्वती आणि शंकर यांच्या प्रतिमेची पूजा केली जाते. काही लोक पार्वतीच्या प्रतिमेसाठी मातीची मूर्ती तयार करतात.
पूर्ण उपवास: काही स्त्रिया हरतालिका व्रताच्या दिवशी निराहार उपवास करतात, जे त्याग आणि भक्तीचे प्रतीक आहे.
विशेष आहार: उपवासाच्या दिवशी फळे, दूध, आणि साबुदाणा खिचडी यांचा आहार घेता येतो.
जागरण: हरतालिका व्रताच्या रात्री जागरण करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. या दिवशी पार्वती आणि शंकर यांच्या प्रेमकथेचे कथन केले जाते.
हरतालिका व्रत 2024: विशेष साधने आणि मंत्र
Hartalika 2024 हरतालिका व्रताच्या दिवशी काही विशेष साधना आणि मंत्रांचे उच्चारण करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. हे मंत्र आणि साधना आपल्या जीवनात सुख, शांती, आणि समृद्धी आणतात. काही महत्वाचे मंत्र आहेत:
- शिव पंचाक्षरी मंत्र: “ओम नमः शिवाय”
- पार्वती मंत्र: “ओम पार्वत्याय नमः”
- महामृत्युंजय मंत्र: “ओम त्र्यंबकम यजमाहे सुगंधीम् पुष्टीवर्धनम् | उर्वरुकमिवा बंधनानमृत्योरमुखिया ममृतात् ||”
निष्कर्ष
Hartalika 2024 हा स्त्रियांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा सण आहे. या दिवशी स्त्रिया भगवान शंकर आणि पार्वतीची पूजा करून आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि सुख-शांतीसाठी आशीर्वाद मागतात. 2024 मध्ये हरतालिका महोत्सव 7 सप्टेंबर रोजी साजरा केला जाईल. या दिवशी योग्य पूजा, उपवास, आणि जागरण करून देवी पार्वती आणि भगवान शंकर यांची कृपा प्राप्त करावी.
हरतालिका व्रताचे पालन केल्याने जीवनात सुख, शांती, आणि समृद्धी येते, तसेच मनःशांती आणि आत्मविश्वास वाढतो. या व्रताच्या दिवशी केलेले विशेष उपाय आणि साधना आपल्या जीवनात सकारात्मक परिवर्तन घडवू शकतात. या दिवशी महिलांनी पूर्ण भक्तीभावाने आणि शुद्ध मनाने या व्रताचे पालन करावे.
हरतालिका महोत्सवाच्या शुभेच्छा! /https://timesofindia.indiatimes.com/
Table of Contents