Thibak Sinchan Anudan Yojana: आधुनिक शेती करण्यासाठी आणि पाणी बचतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी महाराष्ट्र शासन सातत्याने नवनवीन उपाययोजना राबवत आहे. राज्यातील अनेक भाग दुष्काळग्रस्त असल्याने शेतकऱ्यांना सिंचनाची गंभीर अडचण भेडसावत असते.
पारंपरिक पद्धतीने पाणी देताना मोठ्या प्रमाणावर पाण्याचा अपव्यय होतो आणि त्याचा परिणाम थेट पिकांच्या उत्पादनावर व शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नावर होतो. अशा परिस्थितीत ठिबक (Drip Irrigation) आणि तुषार (Sprinkler Irrigation) या आधुनिक सिंचन पद्धतींचा अवलंब करणे आजच्या काळात अत्यावश्यक बनले आहे.
याच उद्देशाने राज्य सरकारने अनुसूचित जाती आणि नवबौद्ध प्रवर्गातील शेतकऱ्यांसाठी विशेष अनुदान योजना सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना ठिबक व तुषार सिंचनासाठी मोठ्या प्रमाणात आर्थिक मदत मिळणार आहे, ज्यामुळे त्यांचा खर्च कमी होईल, शेतीचे उत्पादन वाढेल आणि शेती अधिक फायदेशीर ठरेल.
ही योजना नेमकी काय आहे?
ही योजना डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना अंतर्गत ‘टॉप अप’ स्वरूपात राबवली जात आहे. याचा अर्थ असा की शेतकऱ्यांना सर्वप्रथम शासनाच्या इतर उपलब्ध सिंचन योजनांचा लाभ घ्यावा लागेल, जसे की ‘प्रति थेंब अधिक पीक योजना’ किंवा ‘मुख्यमंत्री शाश्वत सिंचन योजना’.
त्या योजनांचा लाभ घेतल्यानंतर या विशेष योजनेतून अतिरिक्त अनुदान दिले जाणार आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना एका योजनेतूनच नव्हे तर विविध योजनांचा एकत्रित फायदा मिळतो आणि ठिबक तसेच तुषार सिंचन बसवण्याचा मोठा खर्च सरकारकडून उचलला जातो.
त्यामुळे एका पात्र शेतकऱ्याला इतर योजनांसोबतच या योजनेचा लाभ घेतल्यास जास्तीत जास्त १.५० लाख रुपयांपर्यंतचे अनुदान मिळण्याची सुवर्णसंधी उपलब्ध होणार आहे. हे अनुदान शेतकऱ्यांसाठी मोठा दिलासा ठरणार असून शेती अधिक फायदेशीर व टिकाऊ बनवण्यास मदत करेल.
अनुदानाची रचना कशी आहे?
ठिबक सिंचन आणि तुषार सिंचनासाठी सरकारने वेगवेगळी अनुदान मर्यादा निश्चित केली आहे. Thibak Sinchan Anudan Yojana
ठिबक सिंचन संचासाठी : Thibak Sinchan Anudan Yojana
- अल्प/अत्यल्प भूधारक : प्रति थेंब अधिक पीक योजनेतून 55%, मुख्यमंत्री शाश्वत सिंचनातून 25% आणि आंबेडकर कृषी स्वावलंबनातून 10% — एकूण 90% किंवा कमाल 97,000 रुपये.
- बहुभूधारक : अनुक्रमे 45% + 30% + 15% — एकूण 90% किंवा कमाल 97,000 रुपये.
तुषार सिंचन संचासाठी : Thibak Sinchan Anudan Yojana
- अल्प/अत्यल्प भूधारक : 55% + 25% + 10% — एकूण 90% किंवा कमाल 47,000 रुपये.
- बहुभूधारक : 45% + 30% + 15% — एकूण 90% किंवा कमाल 47,000 रुपये.
शेतकऱ्यांना होणारे फायदे
- सिंचनासाठी लागणारा मोठा खर्च शासन उचलत असल्यामुळे शेतकऱ्यांवरील आर्थिक ओझे कमी होईल.
- ठिबक आणि तुषार पद्धतीमुळे पाण्याची मोठ्या प्रमाणावर बचत होईल.
- पिकांना आवश्यक तेवढेच आणि योग्य वेळी पाणी मिळाल्यामुळे उत्पादनक्षमता वाढेल.
- खर्च कमी व उत्पन्न जास्त झाल्यामुळे शेती अधिक फायदेशीर आणि टिकाऊ ठरेल.
- शेतकरी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करू लागल्याने शेतीत शाश्वत विकास साधता येईल.
कोण पात्र आहेत?
- लाभार्थी शेतकरी अनुसूचित जाती/नवबौद्ध प्रवर्गातील असावा.
- दारिद्र्यरेषेखालील शेतकऱ्यांना प्रथम प्राधान्य दिले जाईल (६ हेक्टर मर्यादा लागू नाही).
- दुर्गम भागातील 0.40 हेक्टरपेक्षा कमी जमीन असणाऱ्या शेतकऱ्यांनी एकत्रितपणे अर्ज करता येईल.
- एकदा लाभ घेतल्यास पुढील ५ वर्षांत पुन्हा लाभ मिळणार नाही.
- याआधी जर अशीच कोणतीही योजना घेतली असेल तर या योजनेचा फायदा मिळणार नाही.
अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे
- शेतकरी ओळख प्रमाणपत्र (महाडीबीटी पोर्टलसाठी आवश्यक)
- जात प्रमाणपत्र
- आधार लिंक असलेले बँक पासबुक
- शेतकऱ्याचा पासपोर्ट साईज फोटो
- शेतजमिनीचा नकाशा (गरजेनुसार)
- स्वयंघोषणा पत्र (इतर योजनांचा लाभ घेतलेला नाही हे नमूद करणारे)
महाडीबीटी पोर्टलवर अर्ज कसा करावा?
- महाडीबीटी संकेतस्थळ उघडा: https://mahadbt.maharashtra.gov.in या अधिकृत संकेतस्थळावर जा.
- नवीन वापरकर्ता नोंदणी (Registration): जर तुम्ही पहिल्यांदाच अर्ज करत असाल तर “New Applicant Registration” वर क्लिक करा. मोबाईल नंबर, ई-मेल आयडी आणि आधार क्रमांक टाकून नोंदणी करा. तुमच्या मोबाईलवर आलेला OTP टाकून खातं सक्रिय करा.
- लॉगिन करा (Login): नोंदणी पूर्ण झाल्यावर “Applicant Login” मध्ये जाऊन आधार क्रमांक/युजर आयडी व पासवर्ड वापरून लॉगिन करा.
- योजना निवडा (Select Scheme): लॉगिन झाल्यानंतर उपलब्ध योजनांच्या यादीतून “ठिबक व तुषार सिंचन अनुदान योजना” निवडा.
- माहिती भरा (Fill Details)
- वैयक्तिक माहिती
- शेतजमिनीचा तपशील
- बँक खात्याची माहिती
- सिंचन योजनेशी संबंधित तपशील भरा.
- कागदपत्रे अपलोड करा (Upload Documents): आवश्यक कागदपत्रांचे स्कॅन केलेले प्रती (PDF/JPEG स्वरूपात) अपलोड करा. Thibak Sinchan Anudan Yojana
- जात प्रमाणपत्र
- आधार लिंक असलेले बँक पासबुक
- शेतजमिनीचा नकाशा
- फोटो व इतर कागदपत्रे.
- स्वयंघोषणा पत्र (Declaration): तुम्ही इतर सिंचन योजनांचा लाभ घेतलेला नाही याची खात्री करून स्वयंघोषणा पत्र अपलोड करा.
- अर्ज सबमिट करा (Submit Application): सर्व माहिती व कागदपत्रे तपासून अर्ज सबमिट करा.
अर्ज सबमिट केल्यानंतर तुम्हाला एक Acknowledgment Slip/Receipt मिळेल. - अर्ज स्थिती तपासा (Check Application Status): पोर्टलवर “Application Status” या पर्यायातून तुमच्या अर्जाची सद्यस्थिती तपासता येईल.
- मदत हवी असल्यास (Help & Support)
- गावातील कृषी सहाय्यक
- पंचायत समितीतील कृषी विभाग
- जिल्हा परिषदेचा कृषी विभाग
यांच्याशी संपर्क साधा.
Thibak Sinchan Anudan Yojana
ठिबक व तुषार सिंचन अनुदान योजना ही शेतकऱ्यांसाठी पाणी बचतीसह आर्थिक उन्नतीची एक मोठी संधी आहे. राज्य सरकारने अनुसूचित जाती आणि नवबौद्ध प्रवर्गातील शेतकऱ्यांसाठी विशेष राबवलेली ही योजना केवळ अनुदानपुरती मर्यादित नसून, शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाशी जोडण्याचे एक पाऊल आहे.
या योजनेमुळे शेतकऱ्यांचा सिंचनासाठी लागणारा खर्च लक्षणीयरीत्या कमी होईल, पिकांना आवश्यक तेवढेच आणि योग्य वेळी पाणी मिळेल, त्यामुळे उत्पादनात आणि उत्पन्नातही मोठी वाढ होईल. महाडीबीटी पोर्टलच्या माध्यमातून अर्ज प्रक्रिया पारदर्शक आणि सोपी करण्यात आली आहे. त्यामुळे पात्र शेतकऱ्यांनी वेळ न घालवता अर्ज करणे अत्यंत गरजेचे आहे.
ठिबक व तुषार सिंचनाचा अवलंब करून केवळ स्वतःच्या शेतजमिनीचे उत्पादन वाढवणेच नव्हे तर पाण्याची बचत करून पर्यावरण संवर्धनातही योगदान देता येईल. थोडक्यात सांगायचे झाल्यास, ही योजना शेतकऱ्यांसाठी “कमी खर्च, जास्त उत्पन्न आणि शाश्वत शेती” साध्य करण्याचा उत्तम मार्ग आहे.
Table of Contents