Free Aadhaar Update Child: भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरण (UIDAI) ने देशातील लाखो पालकांसाठी एक मोठा निर्णय घेतला आहे. आता मुलांच्या आधार कार्डमधील अनिवार्य बायोमेट्रिक अपडेट (Mandatory Biometric Update – MBU) पूर्णपणे मोफत करण्यात आले आहे. या निर्णयामुळे जवळपास ६ कोटी मुलांना थेट फायदा होणार आहे.
UIDAI चा हा नवा नियम १ ऑक्टोबर २०२५ पासून लागू झाला असून तो पुढील एक वर्षासाठी वैध राहणार आहे. या उपक्रमामुळे शिक्षण, शिष्यवृत्ती आणि DBT (Direct Benefit Transfer) योजनांचा लाभ घेण्यासाठी मुलांना आणि त्यांच्या पालकांना मोठी सोय होणार आहे.
सध्याचे आधार नियम काय आहेत?
UIDAI च्या नियमांनुसार, जेव्हा एखादं मूल पाच वर्षांखाली असतं, तेव्हा त्याचं आधार कार्ड केवळ नाव, जन्मतारीख, पत्ता आणि छायाचित्र यांच्या आधारे तयार केलं जातं. या वयात मुलांच्या बोटांचे ठसे (fingerprints) आणि डोळ्यांच्या बुबुळाचे ठसे (iris scan) घेतले जात नाहीत, कारण ते अद्याप पूर्ण विकसित झालेले नसतात.
त्यामुळे, जेव्हा मूल पाच वर्षांचं होतं, तेव्हा त्याच्या आधार डेटामध्ये फिंगरप्रिंट, आयरिस आणि नवीन फोटो अपडेट करणे आवश्यक असते. या प्रक्रियेला Mandatory Biometric Update (MBU-1) म्हणतात.
यापूर्वी किती शुल्क भरावे लागत होते?
पूर्वी UIDAI च्या नियमानुसार, मुलाचं पहिलं बायोमेट्रिक अपडेट ५ ते ७ वर्षांच्या दरम्यान मोफत केलं जात असे. मात्र त्यानंतर जर अपडेट करावं लागलं, तर त्यासाठी ₹125 शुल्क आकारले जात असे.
तसेच, मुलगा किंवा मुलगी १५ वर्षांचा झाल्यावर पुन्हा एकदा बायोमेट्रिक अपडेट करावं लागतं (MBU-2). UIDAI च्या नव्या निर्णयानुसार, आता ५ ते १७ वर्षे वयोगटातील सर्व मुलांसाठी MBU पूर्णपणे मोफत करण्यात आले आहे.
सरकारी योजना आणि शिष्यवृत्ती लाभ अधिक सुलभ
मुलांचं आधार कार्ड बायोमेट्रिक डेटासह अद्ययावत असल्यास, त्यांना अनेक शासकीय योजना आणि सुविधा मिळवताना अडचणी येत नाहीत. यात शाळेतील प्रवेश, स्पर्धा परीक्षांचे नोंदणी, शिष्यवृत्ती योजना, आणि DBT (Direct Benefit Transfer) सारख्या योजनांचा लाभ घेणं सोपं होतं.
UIDAI ने सर्व पालक आणि पालक प्रतिनिधींना आपल्या मुलांचे बायोमेट्रिक अपडेट लवकरात लवकर पूर्ण करण्याचे आवाहन केले आहे.
हा नियम कधीपासून लागू आहे?
UIDAI च्या नव्या मार्गदर्शनानुसार, १ ऑक्टोबर २०२५ पासून ही सवलत प्रभावी झाली आहे. हा उपक्रम ३० सप्टेंबर २०२६ पर्यंत वैध राहणार आहे. म्हणजेच, या काळात देशभरातील कोणताही पालक आपल्या मुलाचं बायोमेट्रिक अपडेट मोफत करून घेऊ शकतो.
UIDAI चा निर्णय का महत्त्वाचा आहे?
या निर्णयामुळे मुलांच्या शिक्षणाशी संबंधित अडचणी मोठ्या प्रमाणात कमी होणार आहेत. अनेक वेळा शिष्यवृत्ती योजना, शालेय प्रवेश किंवा DBT लाभ घेताना बायोमेट्रिक माहिती जुळत नसल्याने व्यवहार अडकत असत.
मात्र आता हा प्रश्न सुटणार असून, मुलांच्या ओळख प्रक्रियेत अधिक पारदर्शकता आणि सुलभता येणार आहे.
Free Aadhaar Update Child
UIDAI च्या या उपक्रमामुळे देशातील लाखो कुटुंबांना दिलासा मिळणार आहे. आता ५ ते १७ वर्षांच्या मुलांचे आधार अपडेट मोफत असल्याने पालकांवरील आर्थिक ओझं कमी होईल आणि मुलांना शिक्षण, शिष्यवृत्ती आणि DBT योजना सहज मिळू शकतील. UIDAI चा हा निर्णय समाजकल्याणाच्या दृष्टीने एक अत्यंत स्वागतार्ह पाऊल आहे.
Free Aadhaar Update Child: https://uidai.gov.in
Table of Contents