free look period in health insurance: आरोग्य विमा (Health Insurance) खरेदी केल्यानंतर अनेकदा पॉलिसीच्या अटी, कव्हरेज, अपवाद (Exclusions) किंवा प्रतीक्षा कालावधी (Waiting Period) अपेक्षेप्रमाणे नसल्याचे लक्षात येते.
अशा वेळी पॉलिसी रद्द केली तर मोठा आर्थिक तोटा होईल, अशी भीती अनेकांना वाटते. मात्र, यासाठीच IRDAI (Insurance Regulatory and Development Authority of India) ने ग्राहकांच्या संरक्षणासाठी Free Look Period ही महत्त्वाची तरतूद दिली आहे.
या लेखात आपण हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक म्हणजे काय, तो कसा काम करतो, किती दिवसांचा असतो, पॉलिसी कशी रद्द करायची, परतावा किती मिळतो आणि कोणत्या अटी लागू होतात याबद्दल सविस्तर माहिती जाणून घेणार आहोत.
हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक म्हणजे काय?
हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक म्हणजे आरोग्य विमा पॉलिसी खरेदी केल्यानंतर मिळणारा असा ठराविक कालावधी, ज्यामध्ये पॉलिसीधारकाला कोणताही दंड किंवा मोठा तोटा न होता पॉलिसी रद्द करण्याचा अधिकार असतो. या कालावधीत तुम्ही संपूर्ण पॉलिसी तपासून पाहू शकता आणि ती तुमच्या गरजांशी जुळत नसेल, तर परत करू शकता.
IRDAI च्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार भारतातील सर्व आरोग्य विमा कंपन्यांना हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक देणे बंधनकारक आहे. ही सुविधा indemnity plans, benefit-based plans, तसेच critical illness plans यांसह सर्व प्रकारच्या आरोग्य विमा पॉलिसींना लागू होते.
हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक किती दिवसांचा असतो?
सामान्यतः हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक खालीलप्रमाणे असतो:
- 15 दिवस – ऑफलाइन किंवा एजंटमार्फत घेतलेल्या पॉलिसीसाठी
- 30 दिवस – ऑनलाइन किंवा distance mode (फोन, ई-मेल, वेबसाईट) द्वारे घेतलेल्या पॉलिसीसाठी
महत्त्वाचे अपडेट: IRDAI च्या 2024 मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार 1 एप्रिल 2024 नंतर जारी झालेल्या सर्व आरोग्य विमा पॉलिसींना 30 दिवसांचा Free Look Period लागू आहे.
हा कालावधी पॉलिसी डॉक्युमेंट्स तुमच्याकडे प्राप्त झाल्याच्या तारखेपासून मोजला जातो.
हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक चा उद्देश काय आहे?
हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक चा मुख्य उद्देश ग्राहकांना खालील गोष्टींसाठी वेळ देणे हा आहे:
- पॉलिसीतील अटी व शर्ती (Terms & Conditions) नीट वाचणे
- कव्हरेजमध्ये कोणते आजार समाविष्ट आहेत व कोणते वगळले आहेत हे समजून घेणे
- Waiting Period, Co-payment, Room Rent Limit यांसारख्या अटी तपासणे
- प्रीमियमच्या तुलनेत लाभ योग्य आहेत का हे ठरवणे
यामुळे घाईघाईने घेतलेला चुकीचा निर्णय बदलण्याची संधी मिळते.
Free Look Period मध्ये पॉलिसी रद्द केल्यास किती रक्कम परत मिळते?
हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक मध्ये पॉलिसी रद्द केल्यास पूर्ण प्रीमियम परत मिळत नाही, मात्र मोठा तोटा देखील होत नाही. विमा कंपनी खालील खर्च वजा करून उर्वरित रक्कम परत करते:
- Stamp Duty शुल्क
- पॉलिसी लागू असलेल्या कालावधीचा proportionate risk premium
- वैद्यकीय तपासणीसाठी झालेला खर्च (Medical Examination Cost)
साधारणपणे, ही कपात अत्यल्प असते आणि उर्वरित प्रीमियम तुमच्या बँक खात्यात परत केला जातो.
Free Look Period अंतर्गत पॉलिसी लक्षात ठेवण्यासारख्या गोष्टी
आरोग्य विम्याचा हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक वापरताना खालील मुद्दे लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे:
1. वेळेची मर्यादा: पॉलिसी डॉक्युमेंट्स मिळाल्यानंतर 30 दिवसांच्या आतच अर्ज करणे आवश्यक आहे. उशीर झाल्यास ही सुविधा मिळत नाही.
2. लेखी अर्ज आवश्यक: पॉलिसी रद्द करण्यासाठी लेखी अर्ज करावा लागतो. अनेक विमा कंपन्या ऑनलाइन फॉर्म किंवा ई-मेलद्वारेही अर्ज स्वीकारतात.
3. आवश्यक माहिती द्यावी लागते
- पॉलिसी डॉक्युमेंट मिळाल्याची तारीख
- एजंटमार्फत पॉलिसी घेतली असल्यास एजंटची माहिती
- पॉलिसी रद्द करण्याचे कारण
- बँक खाते तपशील (Refund साठी)
4. मूळ कागदपत्रे सादर करणे
- प्रथम भरलेल्या प्रीमियमची पावती
- Cancelled cheque
- मूळ पॉलिसी डॉक्युमेंट
(मूळ कागदपत्रे नसल्यास Indemnity Bond आवश्यक असतो)
Free Look Period मध्ये आरोग्य विमा कसा रद्द करायचा?
Step 1: पॉलिसी डॉक्युमेंट्स मिळताच संपूर्ण तपशील नीट वाचा
Step 2: विमा कंपनीच्या Customer Care शी संपर्क साधा किंवा लेखी अर्ज सादर करा
Step 3: आवश्यक कागदपत्रे व बँक तपशील द्या
Step 4: विमा कंपनी Endorsement जारी करून साधारणतः 7 कार्यदिवसांत प्रीमियम परत करते
टीप: हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक मध्ये पॉलिसी पोर्ट करता येत नाही. Health Insurance Portability फक्त renewal च्या वेळीच शक्य असते.
हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक रद्दीकरणावर लागू अटी
- वैद्यकीय तपासणीचा खर्च विमा कंपनीने आधी भरलेला असल्यास, तो रक्कम परताव्यातून वजा केली जाते
- काही प्रकरणांमध्ये विमा कंपनी वार्षिक वैद्यकीय चाचणी खर्चाच्या 50% पर्यंत रक्कम वजा करू शकते
- 3 वर्षांपेक्षा कमी कालावधीच्या पॉलिसीसाठीच Free Look Period लागू होतो
हेल्थ इन्शुरन्स फ्री लूक चे फायदे
- ग्राहकांचे हक्क सुरक्षित राहतात
- चुकीची किंवा अपुरी पॉलिसी घेण्यापासून बचाव होतो
- कोणताही दंड न भरता निर्णय बदलण्याची संधी मिळते
- विमा निवडताना आत्मविश्वास वाढतो
free look period in health insurance
आरोग्य विमा हा दीर्घकालीन आर्थिक आणि आरोग्य सुरक्षेचा निर्णय असतो. त्यामुळे कोणतीही पॉलिसी घेतल्यानंतर Free Look Period चा योग्य वापर करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. या कालावधीत पॉलिसीचे बारकावे समजून घेतल्यास भविष्यातील आर्थिक अडचणी टाळता येतात. जर पॉलिसी तुमच्या गरजांशी जुळत नसेल, तर Free Look Period मध्ये ती रद्द करून योग्य पर्याय निवडणे हा शहाणपणाचा निर्णय ठरतो.
Table of Contents